Các bình chứa khí công nghiệp đóng vai trò hết sức quan trọng trong nhiều lĩnh vực sản xuất và công nghiệp. Đảm bảo an toàn cho các bình chứa này là vô cùng cần thiết, không chỉ để bảo vệ tài sản mà còn cả tính mạng của những người vận hành và sử dụng chúng. Vì vậy, việc thực hiện quy trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp đúng quy cách và định kỳ là một yêu cầu bắt buộc.
Mục lục
Các loại bình chứa khí công nghiệp và phạm vi áp dụng
Các loại bình chứa khí công nghiệp có thể được chia thành nhiều nhóm khác nhau dựa trên tiêu chí như vật liệu chế tạo, dung tích, công suất, áp suất làm việc, mục đích sử dụng,… Trong đó, một số loại bình chứa khí công nghiệp phổ biến bao gồm:
Bình chứa khí nén
Đây là những bình chứa được sử dụng để chứa các loại khí được nén như ôxy, nitơ, argon, heli, propan,… Chúng thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp như y tế, hàn, chế tạo kim loại, và nhiều lĩnh vực khác.
Bình chứa khí hóa lỏng
Loại bình chứa này được sử dụng để chứa các loại khí đã được hóa lỏng như ôxy lỏng, nitơ lỏng, argon lỏng,… Chúng có ứng dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như hóa chất, luyện kim, y tế, và nhiều lĩnh vực khác.
Bình chứa khí nguy hiểm
Đây là những bình chứa được sử dụng để chứa các loại khí độc hại, dễ cháy, hoặc các loại khí có tính ăn mòn cao. Các bình chứa này đòi hỏi phải được quản lý và kiểm định một cách đặc biệt để đảm bảo an toàn.
Bình chứa khí công nghiệp khác
Ngoài các loại bình chứa nêu trên, còn có nhiều loại bình chứa khác như bình chứa khí công nghiệp dùng trong hệ thống chữa cháy, bình chứa khí công nghiệp dùng trong hệ thống làm lạnh, và nhiều loại bình chứa khác.
Tùy thuộc vào loại bình chứa khí công nghiệp cụ thể, quy trình kiểm định có thể có những điểm khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản, các bước kiểm định cơ bản vẫn được thực hiện như nhau.
Tiêu chuẩn kiểm định bình chứa khí công nghiệp
Việc kiểm định bình chứa khí công nghiệp phải tuân thủ theo các tiêu chuẩn, quy chuẩn và quy định hiện hành. Một số tiêu chuẩn quan trọng bao gồm:
- TCVN 6353:2018 – Bình chứa áp lực – Yêu cầu an toàn
- TCVN 6375:2018 – Bình chứa áp lực lưu động – Yêu cầu an toàn
- Quyết định số 06/2007/QĐ-BXD – Quy định về quản lý, sử dụng và kiểm định an toàn các bình, bể, két chịu áp lực
- Nghị định số 142/2018/NĐ-CP – Quy định về quản lý, sử dụng máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động
Ngoài ra, còn có nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan khác được ban hành nhằm đảm bảo an toàn cho các bình chứa khí công nghiệp.
Quy trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp
Quy trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp bao gồm các bước chính sau:
Kiểm tra hình thức bên ngoài
Đây là bước kiểm tra sơ bộ nhằm đánh giá tổng thể tình trạng bên ngoài của bình chứa. Cụ thể:
- Kiểm tra các hỏng hóc, biến dạng, rạn nứt, ăn mòn bên ngoài của thân bình.
- Kiểm tra tình trạng các chi tiết như van, đầu nối, khung giá đỡ, v.v.
- Kiểm tra các dấu hiệu của sự rò rỉ, bể vỡ.
- Kiểm tra tình trạng của các biển hiệu, nhãn mác, dấu hiệu an toàn.
Nếu bình chứa có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong quá trình kiểm tra hình thức bên ngoài, cần phải tiến hành kiểm tra chi tiết hơn hoặc loại bỏ khỏi vận hành.
Kiểm tra độ kín
Bước kiểm tra này nhằm đánh giá mức độ kín khít của bình chứa, đặc biệt là các khu vực nối, van, đầu nối. Việc này có thể được thực hiện thông qua các phương pháp như:
- Kiểm tra bằng mắt thường: Quan sát trực tiếp các khu vực có khả năng rò rỉ.
- Kiểm tra bằng dung dịch xà phòng: Phun dung dịch xà phòng lên các khu vực nghi ngờ rò rỉ và quan sát bọt khí.
- Kiểm tra bằng thiết bị đo rò rỉ: Sử dụng các thiết bị chuyên dụng để đo và phát hiện các điểm rò rỉ.
Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu rò rỉ nào, bình chứa phải được sửa chữa, bảo dưỡng và kiểm tra lại trước khi được đưa vào vận hành.
Kiểm tra nội dung bên trong
Đây là bước kiểm tra nhằm đánh giá tình trạng bên trong của bình chứa. Việc này có thể được thực hiện thông qua các phương pháp như:
- Kiểm tra bằng mắt thường: Quan sát trực tiếp bên trong bình chứa sau khi đã được vệ sinh sạch sẽ.
- Kiểm tra bằng camera nội soi: Sử dụng camera nội soi để quan sát và ghi lại hình ảnh bên trong bình chứa.
- Kiểm tra bằng các thiết bị đo lường: Sử dụng các thiết bị đo độ dày vật liệu, độ ăn mòn, v.v. để đánh giá tình trạng bên trong bình chứa.
Qua bước kiểm tra này, có thể phát hiện các dấu hiệu hư hỏng, ăn mòn, lớp gỉ sét, v.v. bên trong bình chứa. Trường hợp phát hiện các dấu hiệu bất thường, bình chứa cần phải được sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận hư hỏng trước khi tiếp tục sử dụng.
Thử thủy lực
Đây là bước kiểm tra quan trọng nhằm đánh giá khả năng chịu áp lực của bình chứa. Cụ thể:
- Bình chứa được nạp đầy nước và tăng áp suất thủy lực lên cao hơn áp suất làm việc cho phép.
- Theo dõi và kiểm tra bình chứa xem có hiện tượng rò rỉ, biến dạng hay không.
- Đo và ghi lại áp suất thử nghiệm và thời gian thử nghiệm.
Nếu bình chứa đạt yêu cầu về khả năng chịu áp lực, có thể tiếp tục các bước kiểm định tiếp theo. Trường hợp bình chứa không đạt yêu cầu, cần phải được sửa chữa hoặc loại bỏ khỏi vận hành.
Đánh dấu kiểm định
Sau khi bình chứa đã hoàn thành các bước kiểm định trên với kết quả đạt yêu cầu, cuối cùng sẽ tiến hành đánh dấu kiểm định lên bình chứa. Việc này nhằm xác nhận rằng bình chứa đã được kiểm định và đảm bảo an toàn để tiếp tục sử dụng. Các thông tin được ghi trên nhãn kiểm định bao gồm:
- Tên, địa chỉ của tổ chức kiểm định
- Số hiệu kiểm định
- Ngày tháng năm kiểm định
- Ngày tháng năm hết hạn kiểm định
- Các thông số kỹ thuật của bình chứa
An toàn trong quá trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp
Để đảm bảo an toàn trong quá trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp, cần tuân thủ các yêu cầu sau:
Đảm bảo an toàn cho người thực hiện
- Trang bị đầy đủ các phương tiện bảo hộ lao động như mũ, găng tay, kính an toàn, v.v.
- Đảm bảo an toàn khi tiếp xúc với các chất lỏng, hơi, khí độc, dễ cháy.
- Đảm bảo an toàn khi tiếp xúc với các bộ phận nóng, có áp suất cao.
- Tuân thủ các quy định về an toàn lao động.
Đảm bảo an toàn cho bình chứa
- Giảm thiểu các tác động, va đập có thể gây hư hỏng cho bình chứa.
- Đảm bảo bình chứa được vệ sinh sạch sẽ trước khi tiến hành kiểm định.
- Tuân thủ các yêu cầu về áp suất, nhiệt độ, v.v. trong quá trình thử nghiệm.
- Đảm bảo các thiết bị, dụng cụ sử dụng trong kiểm định đảm bảo an toàn.
Đảm bảo an toàn cho môi trường
- Xử lý, thu gom và xử lý các chất thải, nước thải phát sinh trong quá trình kiểm định an toàn với môi trường.
- Tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường.
Việc tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu về an toàn là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn cho con người, tài sản và môi trường trong quá trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp.
Kết luận
Quy trình kiểm định bình chứa khí công nghiệp là một yêu cầu bắt buộc nhằm đảm bảo an toàn cho những người vận hành và sử dụng các bình chứa này. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn, quy định hiện hành và thực hiện đầy đủ các bước kiểm định theo đúng quy trình là rất quan trọng. Ngoài ra, vấn đề an toàn lao động và bảo vệ môi trường cũng cần được đặc biệt lưu ý trong quá trình kiểm định. Chỉ khi các yêu cầu về kỹ thuật và an toàn được đảm bảo, các bình chứa khí công nghiệp mới có thể vận hành an toàn, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ tính mạng con người.
